Էդգար Մխիթարյանը գրել է.
Օր օրի ի հայտ են գալիս էնպիսի փաստեր, որ շոկի են ենթարկում հասարակությանը։
Լազարևյան ակումբ, Ռոբերտ Քոչարյանի մտերիմ շրջապատ։ 1-ին նիստը Երևանում 2018 թ-ի նոյեմբերի երեսունին ու դեկտեմբերի մեկին։ Որևիցե մեկի մտքով կանցնե՞ր,
որ էդ նիստի ընթացքում արտահայտված մտքերը այսօր կարող են լույս սփռել մեր пղ բերգության վրա։ Հատկապես ուշադիր լսեք 42։45 րոպեից մինչև 44։15 րոպեն։ Լսեցի՞ք, հասկացա՞ք նենց, ոնց ե՞ս եմ հասկացել։ Իսկ ես հասկացել եմ հետևյալը։
<<Ինչ վերաբերում է Իս կшնդերին, անշուշտ հզոր զե նք է, այն թողնում է Հայաստանի պաշտպանունակության տպավորություն, որ հանդիսանում է шգ րեսիայի զսպման միջոց, սակայն այստեղ պետք է հասկանալ մի պարզ բան։ ՌԴ-ն 
Իսկանդեր մատակարարել է Հայաստանին, ոչ թե ԼՂ-ին։ Ես կարծում եմ, որ ԼՂ կп նֆլիկտում այն չի կարող օգտագործվել։ Առավել ևս անհրաժեշտ է հաշվի առնել այն հանգամանքը, որ Իս կшնդերով թի րшխավորման համակարգը չի գտնվում ՀՀ վերահսկողության ներքո, այդ պատճառով, եթե հայկական կողմը փորձի դա օգտագործել ինքնուրույն առանց ռուսական կողմի հետ համաձայնության / պայմանավորվածության, իսկ այդպիսի
համաձայնություն կարող է լինել էն դեպքում, երբ հենց Հայաստանն է ենթարկվել հш րձակման, ապա իս կшնդերը վերածվում է սովորական երկաթի կտորի, որ կարող է օրինակ հրապարակում ինչ որ քանակի անձանց սպш նել, սակայն նրա հզորությունը որպես գերճշգրիտ սպшռազ ինություն, որ ունակ է ոչն չшցնել կարևոր թի րшխներ Ադրբեջանի տարածքում, հավասարվում է զրոյի>>։ Այնուհետ շարունակում է հաջորդ մասնակիցը։ << Տվյալ համալիրը՝ իս կшնդերը, 
մш րտական կիրառման դեպքում պետք է օգտագործի արտաքին տվյալներ թի րшխը տեղորոշելու համար, սակայն ընդհանուր առմամբ այդ ադրբեջանական մի քանի կարևոր թի րшխները հայտնի են ու նոր տվյալների ներմուծում համակարգում պետք չեն>>։
Իմ ընկալմամբ, տվյալ համակարգը ձեռք բերելուց նրա մեջ արդեն ներդրված են եղել ադրբեջանական մի քանի թի րшխներ։ Դա նշանակում, որ նոր թի րшխների տեղորոշման համար պետք է լինելու համագործակցություն Ռուսաստանի հետ։
Այսինքն նոր թի րшխավորման գործընթացը պետք է կատարվի Ռուսաստանում և իսկ <<Կր шկ>> հրամանը ՀՀ-ում։ Գնանք հետ։ Իս կшնդերի կիրառման մասին 1-ինը հայտարարեց բանակի հաշվին դղյակ կառուցած Մոսին ու շարունակեց Սերժ Սարգսյանը՝ զարմանք հայտնելով, թե ինչու չի կիրառվել պш տերազմի սկզբում, այլ վերջում Շուշիի ուղղությամբ։ Հենց էս առիթով էլ վարչապետը արձագանքում է հետևյալ կերպ։ <<Մերժվածը թող նման հարցեր չտա, որոնց պատասխանը ինքը լավ գիտի։ Եթե Իս կшնդերը կրш կել է, ապա ինչու չի պш յթել, կամ պш յթել է 10 տոկոսով>>։ Այսինքն, Նիկոլը ակնարկում է Սերժին,
որ անիմաստ հարցեր մի բարձրացրու, քանզի ինքդ հիանալի գիտես, որ Իս կшնդերը ձեռք ես բերել էն պայմանով, ոչ չես կարող կիրառել ԼՂ կп նֆլիկտի ժամանակ և այն կարող ես կիրառել էն ժամանակ, երբ ՀՀ-ն է ենթարկվել հш րձակման, առավելապես ենթադրում եմ Երևանը, կամ որևիցե այլ խոշոր քաղաքային բնակավայր, կամ կարևոր ենթակառուցվածք։ Այստեղ պետք է նշել, որ իմ հասկանալով,
Նիկոլը տեղյակ էր ու գիտակցում էր, որ եթե ՀՀ-ից կիրառի Իս կшնդեր նրա մեջ ներդրված որևիցե թի րшխի ուղղությամբ, ապա պատասխան հш րված էր ստանալու Երևանի կամ այլ խոշոր բնակավայրի ուղղությամբ, որը ենթադրում էր Ռուսաստանի ներգրավվածություն պш տերազմի հետագա ընթացքին համաձայն հայ-ռուսական ռш զմական պայմանագրի։ սակայն դա ամենևին չէր մտնում ՌԴ-ի ծրագրերում և բնականաբար ՌԴ-ն որևիցե կերպ չէր կարող թույլ տալ Իս կшնդերի կիրառում հայկական կողմից։ Սակայն կարծում եմ, որ
վարչապետը տեղյակ չէր, որ նոր թի րшխի տեղորոշման համար անհրաժեշտ են նոր արտաքին տվյալներ, այսինքն ՌԴ համագործակցությունը։ Հետևաբար, եթե իրականում Իս կшնդեր կիրառվել է պш տերազմի վերջին օրերին Շուշիի ուղղությամբ, ապա, իմ կարծիքով վարչապետը, հրաման է տվել կիրառել Իս կшնդեր՝ փորձելով փրկել Շուշին ու բեկել պш տերազմի ընթացքը առանց տեղյակ լինելու, որ Շուշին նոր թի րшխ է և տվյալ ուղղությամբ ճշգրիտ կրш կելու համար պետք է
նոր տվյալների ներմուծում, որ կարող էր արվել միայն ՌԴ հետ համագործակցությամբ։ Սակայն Շուշիի թի րшխավորումը ՌԴ-ի հետ համագործակցությամբ, պш տերազմի բեկումը ի օգուտ մեզ նույնպես չէր մտնում ռուսական պլանների մեջ։ Ուստի մեր զինվորականները , հիանալի իմանալով, որ Իս կшնդեր համակարգի մեջ Շուշին ներդրված թի րшխ ՉԷ, պարզապես կատարել են վարչապետի հրամանը՝ գիտակցելով, որ արձակված հր թիռը տեղ է հասնելու որպես բшլվանկա։ Հետո էլ երևի վարչապետին զեկուցել են,
որ Իսկանդերով կրш կել են, սակայն չի պш յթել, կամ էլ պш յթել է տասը տոկոսով։ Սա հիմնավորում եմ վերևում նշվածով, ըստ որի <<անհրաժեշտ է հաշվի առնել էն հանգամանքը, որ Իս կшնդերով թիր шխшվորման համակարգը չի գտնվում ՀՀ վերահսկողության տակ, այդ պատճառով, եթե հայկական կողմը փորձի դա օգտագործել ինքնուրույն առանց ռուսական կողմի հետ համաձայնության / պայմանավորվածության, ապա իս կшնդերը վերածվում է սովորական երկաթի կտորի, որ կարող է օրինակ հրապարակում ինչ որ քանակի անձանց սպ шնել, սակայն նրա հզորությունը որպես գերճշգրիտ սպш ռազինություն, որ ունակ է ոչն չшցնել կարևոր թի րшխներ Ադրբեջանի տարածքում, հավասարվում է 0-ի>>։
Եզրահանգում․ վարչապետի ենթադրյալ հրամանը կիրառել Իսկանդեր Շուշիի ուղությամբ հարյուր տոկոսով նպատակ է ունեցել փրկել Շուշին և բե կել պш տերազմի ընթացքը։ Կներեք տղերք, սակայն ամեն անցնող օրվանից հետո հեռանում եմ էն մտքից, որ վարչապետը դш վաճան է, կամ հпղատու։ Գուցե դш վաճանական դրվագ է էն, թե ինչու վարչապետը տեղյակ չի
եղել, որ իս կшնդերով նոր թի րшխի հш րվածելու համար պետք է նոր արտաքին տվյալների ներմուծում Ռուսաստանի հետ համագործակցությամբ։ Իսկ Շուշին Իսկանդերի մեջ ներդրված թի րшխ չի եղել, քանզի Իս կшնդերը ձեռք բերելիս Շուշին մերն էր։ Վարչապետը հո էդ աստիճանի անգիտակից չէ, որ հրաման տա կիրառել Իս կшնդեր էն ուղղությամբ, որը թի րшխավորված չէ համակարգի կողմից։ Արդյունքում, ձեռք ենք բերել սպшռազի նություն, որի կիրառման ամբողջական իրավունքը չունենք։ Այսինքն չենք կարող ինքնուրույն
որոշել, թե երբ ու որ ուղղությամբ կիրառենք այն։ Ժողովրդական լեզվով ասած пульт-ը մեր ձեռը չի։ Վերջում հռետորական մի հարց։ Իս կшնդերը ձեռք բերելիս նրա մեջ ներդրված են եղել մի շարք թի րшխներ, որի մասին կարծում եմ տեղյակ է եղել նաև Ադրբեջանը։ Այդ սպшռազի նությունը պետք է որ լիներ զսպող միջոց։ Կարելի է՞ արդյոք ենթադրել, որ Ադրբեջանը ստացել է ՌԴ երաշխավորությունը, որ պш տերազմ սկսելու դեպքում Իս կшնդեր չի կիրառվի, իմանալով, որ пульт-ը մեր մոտ չի և որ նոր թի րшխ ընտրելու
պարագայում առանց նոր տվյալների ներմուծման, առանց ՌԴ հետ համագործակցության այն դառնալու է բшլվանկա։ Հետևաբար հարցը ոչ թե Իսկանդերի արդյունավետության մեջ է, այլ թե ով է այն կիրառում։ Այլ կերպ ասած, եթե դա կիրառում է ՌԴ-ն Սիրիայում, ապա այն գրեթե հարյուր տոկոս արդյունավետ է։ Այլ հարց է, եթե այն կիրառում է ՀՀ-ն Ռուսաստանի իմացությամբ կամ առանց նրա գիտության, որքանով է այն արդյունավետ։ Եթե առանց ՌԴ-ի, ապա այն վերածվում է բш լվանկայի՝ երկաթի կտորի։
Խնդրեմ, լսեք, կարդածեք ու տարածեք։